Wat motiveert je om aan de slag te gaan met basisvaardigheden?

Verstand van taal heeft iedereen. En anders wel een mening: over het taalgebruik van een ander, over taalonderwijs of over de toekomst van het Nederlands. Maar vaak is een mening niet genoeg.

Deze zinnen vormen het motto van mijn bureau, De Taalstudio. Ik ben al mijn hele professionele leven bezig met taal, en heb me als taalwetenschapper veel beziggehouden met hoe mensen talen leren en de rol die taal speelt in de samenleving. Met mijn kennis draag ik graag bij aan een solidaire en rechtvaardige samenleving waarin talen voor iedereen een instrument zijn voor communicatie, ontwikkeling en verbinding. 

Wat is je grootste struikelblok / uitdaging geweest? 

Er is een groot verschil tussen de kennis uit de wetenschappelijk onderzoek en de kennis die beleidsmakers, professionals en het algemene publiek hebben. Wat wetenschappers weten over hoe taal functioneert en over hoe mensen talen leren en onthouden, is lange tijd niet doorgedrongen tot praktijk en beleid. Dat zorgt voor frustratie bij onderzoekers, ineffectief beleid en hele erge situaties voor de mensen om wie het gaat. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het idee dat kinderen de Nederlandse taal het best zouden leren als hun ouders Nederlands met ze spreken, in plaats van de talen die de ouders van huis uit spreken. Of het idee dat kinderen de talen die ze van huis uit meekrijgen, op school niet mogen gebruiken. Dat zijn verouderde ideeën. Hoewel goedbedoeld, zijn de gevolgen binnen meertalige gezinnen soms zeer groot: bijvoorbeeld ouders en kinderen die geen gemeenschappelijke taal hebben. 

We weten uit onderzoek al heel lang dat het ‘verwijderen’ van thuistalen uit het leven van kinderen een negatieve invloed heeft op hun ontwikkeling. En ook is het in strijd met fundamentele mensenrechten om het gebruik van een eigen taal te verbieden. Gelukkig is er over dit onderwerp wel een positieve verandering bezig sinds een aantal jaar.

Wat was voor jou een bijzonder moment?

Ik heb vaak gesprekken over meertaligheid met professionals en vrijwilligers die zich inzetten om anderen te helpen met de Nederlandse taal. Ze hebben vaak ideeën over taal die niet erg behulpzaam zijn, omdat ze ervan uitgaan dat ze zich alleen op het Nederlands moeten richten. Meer kennis over meertaligheid kan dan een eyeopener zijn. Het opent nieuwe mogelijkheden om het contact met hun leerlingen of cliënten te verbeteren en de resultaten van hun inspanningen te verbeteren. Het moment waarop ‘het kwartje valt’ is vaak heel bevrijdend voor ze, en voor mij ontroerend. 

Ik herinner me bijvoorbeeld een pedagogisch medewerker die met tranen in haar ogen vertelde hoe een jongetje waar ze nauwelijks contact mee kreeg ineens begon te praten toen er een leidster was die hem aansprak in zijn eigen taal. Hoewel zij de woorden niet kon verstaan, maar ze kon wél voelen wat hij bedoelde en ze ‘zag’ hem eigenlijk toen pas voor wie hij was.

Heb je een droom die je nog graag zou willen verwezenlijken? Welke is dat? Wat heb je daarvoor nodig? 

Ik heb nog heel veel dromen. Een daarvan is dat iedereen in Nederland zich voldoende verstaanbaar kan maken in iedere situatie. Zo ver is het nu nog lang niet, en daarvoor is inzet nodig van professionals, onderzoekers, beleidsmakers en vele anderen. Met het Drongo platform proberen we die met elkaar in contact te brengen rond het thema meertaligheid. 

Welke tip wil je anderen meegeven?

Ga in je relatie met mensen nooit uit van wat ze (nog) niet kunnen en wat ze (nog) niet zijn, maar kijk altijd naar wat ze wel kunnen, en wie ze zijn. Ook als ze heel anders zijn dan jij. Bouw daarop voort als je mensen wilt helpen om iets nieuws te leren.