Op 30 november organiseerde de Alliantie Digitaal Samenleven voor het eerst De Dag van Digitale Inclusie. Vanuit het Expertisepunt Basisvaardigheden waren we erbij en delen de 5 lessen die wij hebben opgehaald van deze dag met jou.  

Les 1: Je moet de tools hebben om digitaal mee te kunnen doen.

Om de digitale kloof te dichten is het belangrijk dat mensen toegang hebben tot digitale apparaten. "Dat 17 procent van de mensen geen toegang heeft tot een digitaal apparaat omdat het niet betaalbaar is, is nog steeds niet algemeen bekend,” licht Prinses Laurentien toe. Ook wetenschapper Christine Dedding ervaart in de praktijk dat meerdere mensen vaak één telefoon delen. Les 1 is dan ook: ga er niet vanzelfsprekend vanuit dat mensen de beschikking hebben over een digitaal apparaat. Tip van de Alliantie: laat bedrijven en organisaties hun oude computers en laptops doneren bij de lokale overheid, die ze vervolgens weer kan verspreiden onder mensen die er geen hebben. 

Les 2: Pak het leren anders aan en breng professionals vaardigheden bij in het zich inleven in mensen die moeite hebben met digitale vaardigheden. 

“We moeten loslaten dat het gaat om individuele vaardigheden,” zegt Christine Dedding. Het gaat er niet om dat we individuen digitaal vaardiger maken. We moeten juist de professional leren om zich beter in te leven in mensen die moeite hebben met digitale vaardigheden. Als maatschappij en als professionals moeten we dit vraagstuk niet alleen bij de mensen neerleggen die digitaal ‘aan de andere kant van de kloof staan’, maar ons in onze communicatie meer aan hen aanpassen. Eén manier daarvoor is om meer urgentie te geven aan het begrijpelijker maken van websites. 

Les 3: Leer hun naast digitale vaardigheden ook kritische vaardigheden 

Veel bezoekers worstelen met de veiligheid op digitaal vlak. Een trainer die Utrechters leert om met computers om te gaan, vraagt zich af of je er wel goed aan doet om mensen te leren apps te gebruiken. Het gebruik van apps maakt hen namelijk kwetsbaarder voor internetfraude. Verder puzzelt de Rijksoverheid met de Digid. Om persoonsgegevens te beschermen moet het inlogproces zorgvuldig gaan, maar dat is weer nadelig voor het gebruikersgemak. Daardoor zijn zeker kwetsbare mensen er terughoudend in om bijvoorbeeld toeslagen aan te vragen. 

Les 4: Stimuleer als overheid het leren van elkaar.

Onze Vlaamse buren hebben door Covid een enorme versnelling in digitalisering ingezet. “Onze overheden geraken op kruissnelheid”, aldus Alenka le Compte van Mediawijs, een initiatief van de Vlaamse Overheid en onderzoekscentrum IMEC. Mediawijs publiceert 2-jaarlijks cijfers over de internetaansluitingen van inwoners, de toegang tot internet en het bezig zijn met computers door inwoners. Samen met het bedrijfsleven financiert Mediawijs projecten die hierin pionieren. Zo gaan drie grote steden hun geleerde lessen publiceren dankzij private financiering. Het ministerie van Telecom financiert de telecombedrijven om ervoor te zorgen dat iedereen toegang krijgt tot een mobiele telefoon en een abonnement. Organisaties in de kredietondersteuning (schuldhulpverlening) krijgen Rijksgeld om digitale inclusie te organiseren voor hun cliënten. Ook Delhaize, (bij ons bekend van Albert Heijn) werkt aan de digitale vaardigheden van haar medewerkers. Verder kunnen ambtenaren beleidsadvies krijgen en een leergang volgen over digitale vaardigheden via Mediawijs. 

Les 5: Begin, maak fouten en maak de kloof kleiner!  

Alle sprekers erkennen dezelfde uitdaging: als we niks doen komt de groep die digitaal niet meedoet, steeds verder af te staan van de toekomstige ontwikkelingen. De innovaties gaan in rap tempo door. Dit betekent dat je ergens moet beginnen en dat je daarbij net als onze zuiderburen moet pionieren. Zoals Daan Quaars, wethouder van de gemeente Breda bij het panel van de dag aangaf: ”Ik ga dertig procent fout doen met digitale inclusie. Vind je dat goed als gemeenteraad?”.  

Sta je op het punt om met digitale inclusie aan de slag te gaan? Neem deze 5 lessen mee, dan begin je vanuit het goede startpunt. Op het Expertisepunt Basisvaardigheden vind je voorbeelden die inspireren.